مرکز پروژه ومقاله های علمی ومهندسی

مدل سازي ارزيابي ريسك حسابرسي

استفاده از يك مشتق ديگر بجاي استفاده از مدل پايگاه دانش

چكيده

اين مقاله ، مقايسه اي از رويكردهاي مدل سازي تصميم را ارائه مي كند . تصميم مدل سازي شده ، موضوعي است كه حسابرسان در واحد مورد رسيدگي در فعالت روزانه اش ، با آن روبرو مي شوند . به عنوان مثال ، مي توان از ارزيابي ريسك كنترل و ريسك ذاتي در خريدها ، حسابهاي پرداختي و چرخة موجودي ها نام برد . موضوع تصميم ، با استفاده از دو رويكرد متفاوت مدل سازي مي شود.

اولاً مدل هاي پايگاه دانش [1] ، ودوماً مدلي كه با استفاده از زبان برنامه ريزي شده با يك روش رسمي ( مبتني بر روش )[2] ايجاد شده است .

هر دو مدل قبل از مقايسة آنها درجهت تعيين اينكه آيا رويكرد ارائه شده به وسيله مدل مبتني بر روش ، به قدر كافي با مسئله تصميم در زمينه ريسندگي ، سروكار دارد يا خير و آيا انعطاف پذيري بيشتري كه بوسيلة رويكرد پايگاه دانش ، ارائه شده ، ضروري است يا خير ، مورد آزمون قرار گرفته اند .

اين مقايسه ، نتايج مثبت زيادي در بر دارد ، مدل مبتني بر روش قادر است تابه طور رضايت بخشي ، به صورت همانند نتايج تصميم گيرندگان انساني ( افراد تصميم گيرنده ) و مدل پايگاه دانش را ايجاد نمايد .

1)‌مقدمه و حركت

اين مقاله در صدد است تا مقايسه اي از كاربرد رويكردهاي متفاوت مدل سازي تصميم در يك موضوع حسابرسي ، ازجمله ارزيابي ريسك ذاتي و ريسك كنترل در خريدها، چرخة موجودي ها وحسابهاي پرداختي راارائه دهد . دو مدل كمك به تصميم ، يعني مدل پايگاه دانش (‌مدل خبره )‌و مدل مبتني بر روش ، براي موضوع تصميم بكار گرفته مي شوند و نتايجي كه آنها ايجاد مي كنند ،مورد مقايسه قرار مي گيرد .

زمان براي تصميم گيرندگان كمياب است و منابع گران و پرهزينه هستند . توانايي بكارگيري كامپيوترها براي موضوعات تصميم گيري ، مزاياي بالقوة زيادي در بردارد . جايي كه مسائل ، نسبتاً خوب بنيان يافته اند ، رفع امر تصميم گيري از تصميم گيرندگان انساني ، آنها را براي پذيرش و درخواست بيشتر مشاغل ، آزاد خواهد ساخت .

اجراي موفق كار مدل سازي تصميم ، به انتخاب صحيح ابزار براي كامل نمودن اين وظيفه ، بستگي دارد مقاله هاي قبلي از جمله (Delisione tall (1994) ,Bharadwjetal (1994) , Peters(1989) رويكرد پايگاه دانش را به عنوان روشي مناسب براي ارزيابي ريسك حسابرسي برگزيده اند ، اين مقاله درصدد است بررسي نمايد كه آيا اين انتخاب صحيح است يا خير .

( Weber(1997 به تمايل محققان سيستمهاي اطلاعاتي اشاره مي كند ، تا توجه آنها را به قديمي ترين تكنولوژي در دسترس و خسارات رويكردهاي توسعه يافته اخير و امكان بروز زيان در صورت پشتيباني تئوريكي از كارهايشان ، جلب كند ، بنابراين مطلوبست تاقبل از توجه به پروژة مدل سازي تصميم گيري ، به رويه هاي مدل سازي منتشر شده توجه كنيم .

ا ستفاده از كامپيوترها به طوري كلي و مدلهاي مبتني بر سيستمهاي پايگاه دانش به طور اخص ، به عنوان يك بخش جدايي ناپذير از فرآيند حسابرسي ، بيشتر معمول رايج است ، مداركي بر اين روند مي توان از طريق منابع و مأخذ اكثر متنهاي حسابرسي اخير و مقاله هايي كه به طور خاص با اين نكته سروكار دارند ، بدست آورد .

به عنوان مثال ، نشانة‌اخير از ميزان اهميتي كه دانشگاه وحرفه به سيستم خبره ( مدل پايگاه دانش ) داده اند را از (1995)White مي توان دريافت . اين مقاله 105 سيستم حسابداري آكادميك را در سطح ايالات متحده بررسي كرد . از اين تعداد 96 درصد ، نقش هوش مصنوعي و سيستم خبره را درحسابداري و حسابرسي واحد مورد رسيدگيشان ، پنهان نمودند و 46 درصد به طور مستقيم كاربرد سيستمهاي خبره را لمس كردند .

اين نوشته جات و آثار چاپي ، مزاياي رويكرد پايگاه دانش در مدل سازي تصميم را افزايش داد Wateman(1986) ، ويژگيها و مزاياي زير را به عنوان مزاياي بالقوة سيستمهاي خبره نسبت به افراد تصميم گيرنده (‌تصميم گيرندگان انساني ) ، مشخص نمود :

مزاياي سيستم خبره نسبت به افراد تصميم گيرنده

اين روشن نيست آيا اين مزايا مختص استفاده از سيستم خبره مي باشد ، يا خير ؟ در جهت متتنوع نمودن درجات اين سيستم ، به نظر مي رسد كه در هر نوع كامپيوتري براي كمك به تصميم گيري قابل كاربرد هستند وسعت اين مزايا بسيار وسيع و متنوع است . به عنوان مثال ؛ مسائل تصميم گيري را رفع نمايد . وقوع مكرر ابهام در مسئله تصميم گيري نسبت به يك مورد قطعي و مطلق ؛ يك سئوال است ، اين ممكن است يك گزينة ساده تر باشد . كافي است تا رويكردها بعضي از طبقات و درجات مسائل تصميم گيري را كه ميتوان درجه اي از ابهام را در آنها تصور ساخت ، نشان دهند .

Simon(1973) مسئله كاملاً سازمان را به يك موضوعي كه مي توان در الگوريتم [3] تصميم گيري به آن استفاده نمود . تعريف كرد و اين گونه مي توان تعريف را دنبال نمود كه تعيين و شناسايي چنين مسائل سازمان يافته اي ممكن است در طول زمان تغيير يابند . بنابراين براي فهم ما از فرآيند تصميم گيري ، الگوريتم بايد متناسب با اين تغيير و تحول ، رشد و نمو يابد . بدين ترتيب الگوريتم توصيفي به طور كامل قادر مي شود تا بر ابهام ذاتي در تصميم گيري هاي خاص ، فائق آيد .

همانطور كه بيان شد ، اين مقاله درصدد است تا از رويكرد مدل سازي كه مدل پايگاه دانش يكي از اين مدل هاست ، مدل مبتني بر روش مي باشد ، اين مدل يك سيستم پشتيباني تصميم گيري يا مدل تصميم گيري سازمان يافته را با استفاده از زبان برنامه ريزي رسمي مشخص مي نمايد . تا يك الگوريتم وابسته به جبر در اتخاذ تصميم را ايجاد نمايد . يك چنين مدلي شامل مجموعة معيني از روشهايي است كه بايد در جهت مورد ملاحظه قرار دادن موضوع تصميم كه قبل از تعريف شده است و ارائه راه حلي براي اين موضوع ، كامل شود .

چنين الگوريتم جبر گرايانه اي ، فاقد انعطاف پذيري است . كه مي تواند با استفاده از مدل پايگاه دانش كسب گردد (1986)Turban and wathins مدل پايگاه دانش را اين گونه تعبير و تفسير نمودند : يك برنامه كاميپوتري كه شامل دانش بخره در باره قلمرو يك موضوع خاص و مكانيسم ارائه دليل براي افزايش استنتاج بر اساس دانش مي شود »

بنابراين ما ديديم كه تعريف ويژگيهاي مدل پايگاه دانش ، داراي مكانيسم ارائه دليل است .

اين مكانيسم ، ابزاري را استنتاج مي كند كه توسط Water man(1986) اين گونه تعريف مي شود . بخشي از سيستم پايگاه دانش يا سيستم خبره كه شامل دانش حل مشكلات مي باشد . اين ابزار استنتاج حوزة‌دانش ( استقرار يافته در پايگاه دانش ) را درجهت رسيدن به يك استنتاج جديد ، تكامل مي دهد .

اين ابزار استنتاج نياز به دستورالعملهايي دارد تا كاربرد دانش در حوزه‌اي خاص را راهنمايي كند اين دستورالعملها از meta-Knowledge( فرادانش – مترجم ) گرفته مي شوند . Waterman (1986) فرادانش را به صورت زير تعريف مي كند : دانشي ( يك سيستم پايگاه دانش ) كه بيان ميكند ، سيستم چگونه كار مي كند و دلايل را شرح مي دهد چنين دانشي دربارة‌استفاده از كنترل حوزه دانش است به طور كلي ميتوان گفت : دانشي درباره دانش است .

بنابراين سيستم پايگاه دانش ، فقط قسمتي از يك نرم افزار كامپيوتري نيست كه امكان بالقوة بكار بردن قوانين كشف كننده را براي تعيين موقعيت مسئله داشته باشد ، بلكه آن همچنين اين امكان بالقوه را دارد تا اصولي را كه بر كاربرد اين قوانين حاكم هستند ،‌نشان دهد . قوانين متفاوت ، براي مسائل تصميم گير ، بطور متفاوت ميتوانند بكار گرفته شوند .اين مدل ، يك ساده سازي است ساده سازي قوانين پيچيده شركتها كه بر چگونگي كاربرد محتواي پايگاه دانش براي حل مسائل و مشكلات حاكم است كه اين خد كليدي است براي تمايز بين رويكرد مدل سازي تصميم به روش پايگاه دانش و رويكرد مبتني بر روش .

رويكرد مبتني بر روش ، فاقد اين صراحت ووضوح فرادانشي است .بنابراين اين مدلها (مدلهاي مبتني بر روش ) بايد اين موضوع را بوسيلة بكارگيري مدل پايگاه دانش در مسائل تصميم گيري برطبق اصول عمومي كه در شمارة برنامه روشن شده است تقليد كنند .

و يا از طريق بكارگيري مدل پايگاه دانش از بكارگيري چنين قواعد پيچيده اي اجتناب كنند . اين رويكرد عمومي ؛ مدل مبتني بر روش را تحويل مي دهد كه بطور ذاتي انعطاف پذيري كمتري در مسائل تصميم گيري دارد .

در زمان مشابه حتي اگر مدل مبتني بر روش قادر باشد تا به مسئله تصميم گيري به طور دقيق اشاره كند ، اين مدل در اظهارعقيده ، حساسيت بيشتري رخ مي دهد .ز يرا پايه و اساس آن به روشن ساختن فرادانشي خاص براي كنترل كاربرد هر كشف كننده اي در پايگاه دانش نياز ندارد .

اين مقاله قصد نارد تا مجموعه از اصول كه توسط (1992)Michaelsen توسعه يافت را بسط دهد ،او سعي كرد تا مجموعه اي از معيارهاي جهاني كه در حوزة مسئله پاداش مديريت ، براي مدل سازي پايگاه دانش مناسب بود ، را توسعه دهد بلكه اين مقاله درصدد است تا در يك موضوع تصميم در حوزة حسابرسي فعاليت كند . كه اين موضوع با استفاده از رويكرد پايگاه دانش در تحقيق قبل نشان داده شده است .

2)‌موضوع (‌مسئله ) تصميم :

موضوع تصميم حسابرسي كه در اين مطالعه ، مدل سازي شده است ، عبارتست از ريسك حسابرسي ،( شامل ارزيابي ريسك ذاتي و ريسك كنترل ) كه از چرخة خريدها ، حسابهاي پرداختي و معاملات موجودي ايجاد مي شود .

اين چرخه به دو دليل انتخاب شده است : اولاً چرخه موضوعي است كه از دامنة وسيعي از فعاليتهاي واحد تجاري مختلف ناشي مي شود .بنابراين نتيجه گيري مدلهاي تصميم ، بطور وسيع قابل تعميم خواهد بود . دوماً بيشتر حسابرسان تجربة حسابرسي در چرخه معاملات را دارند ، بنابراين دانش موردنياز براي فرآيند مدل سازي ، به صورت آماده، در دسترس مي باشد . مدل ريسك حسابرسي به طور موثري براي استفاده حسابرسان وقتي برنامة حسابرسي توجه دارند ، توضيح داده شده است .

چهارچوب قواعد حسابرسي در استراليا اخيراً دستخوش تغييرات عمده اي شده است. و اين بدنبال پروژة تكميل و تجديد نظر در اعلاميه هاي رسمي حسابرسي رخ مي دهد .

در نتيجه اين پروژه يك چهارچوب از چهل و يك بيانية استانداردهاي حسابرسي و بيانية هاي راهنما ايجاد شده است . 3مورد از اين استانداردها با مدل ريسك حسابرسي مرتبط هستند .

AUS4.2- «‌ريسك حسابرسي و كنترل » كه بيان كننده اجزاء مدل ريسك حسابرسي است و نشان دهندة اين مطلب است كه ريسك حسابرسي چگونه با ماهيت و محتواي شواهد حسابرسي جمع آوري شده مرتبط مي باشد .

AUS3.6-« اهميت »‌كه بيان كنندة‌ارتباط معكوس بين اهميت و ريسك حسابرسي در پاراگراف 10 و 11 مي باشد .

AUS514- «‌نمونه گيري حسابرسي »كه با نمونه گيري حسابرسي و ارتباط سطح نمونه گيري با ريسك حسابرسي سروكار دارد .

مدل ريسك حسابرسي در ضميمه 2 از AUP شمارة‌24 كاملاً شرح داده شده است «‌بيانيه فعاليت حسابرسي – نمونه گيري حسابرسي » بيانية عمل حسابرسي است كه شامل چهارچوب قانون مندي مي شود كه اين قانون مندي منجر به پروژة طبقه بندي خواهد شد .

بر اساس ساختار مدل ريسك حسابرسي ، ريسك حسابرسي عبارت است از ارائه اظهار نظر نادرست حسابرسي . بنابراين ، ضروري است تا دو نوع ريسك حسابرسي را شناسايي نمائيم .كه به طور معمول به طبقه بندي مي شود . اين دو ريسك به ترتيب عبارتند از : احتمال ارائه نظر مساعد و مطلوب دربارة حسابهاي صاحبكار ، جايي كه اظهار نظر عدم مطلوبيت حسابها،مناسب مي باشد و احتمال ارائه نظر نامساعد و عدم مطلوبيت حسابها جايي كه شرايط واقعي ايجاب كننده نظر مساعد دربارة حسابها بوده است.

[1]- پايگاه دانش ، حاوي حقايقي دربارة يك زمينة خاص و مجموعه قواعدي كه از آن حقايق استفاده مي كند .آنها ممكن است اشياء را توصيف كرده ، روابط را معين كرده يا قواعد سرانگشتي ايجاد كنند كه سيستم خبره از طريق تجربه كسب كرده است . نوعاً هر قاعده حاوي يك شرط و يك اقدامي به شكل« 1fx پس y» مي باشد . اين بدان معناست كه هر گاه شرط x ، صحيح باشد ، پس سيستم خبره اقدام Y را از آن نتيجه مي گيرد . اين حقايق و قواعد از طريق مصاحبه با اشخاص خبره تعيين مي شود .

[2] -مدل مبتني بر روش : رويكردي است كه صرف نظر از سطوح متنوع ريسك ، از برنامه هاي استاندارد استفاده مي‌كند .اين رويكرد در محيط حسابرسي امروزين يك رويكرد قابل قبول محسوب نمي شود .

[3] - الگوريتم هر شيوة عملي براي حل مسائل

.

.

.

تعداد صفحات:46